สถานการณ์จำลอง: กลไกส่วนต่างราคาอ้อยสด-อ้อยเผา

สมมติฐาน (Input Parameters)

• โรงงานน้ำตาล A รับอ้อยเข้าหีบทั้งหมด: 1,000,000 ตัน
• ราคารับซื้อพื้นฐาน (ก่อนหัก/เพิ่ม): 1,000 บาท/ตัน
• ข้อตกลงใหม่: อัตราหักเงินอ้อยไฟไหม้ (ค่าปรับ): 200 บาท/ตัน
• ผลลัพธ์ที่คาดหวัง:
  • อ้อยสด: 80% (800,000 ตัน)
  • อ้อยเผา: 20% (200,000 ตัน)

ขั้นตอนการคำนวณและผลลัพธ์

1. การรวบรวมเงินค่าปรับจากอ้อยเผา

   โรงงานหักเงินจากเกษตรกรที่ส่งอ้อยเผาทั้งหมดเพื่อนำเข้ากองกลาง

   200,000 ตัน (อ้อยเผา) × 200 บาท/ตัน = 40,000,000 บาท (เงินในกองทุนค่าปรับ)
2. การกระจายเงินเพิ่มพิเศษ (Premium) ให้เกษตรกรอ้อยสด

   นำเงินจากกองทุนค่าปรับทั้งหมด มาเฉลี่ยจ่ายคืนให้เฉพาะเกษตรกรที่ส่งอ้อยสด

   40,000,000 บาท ÷ 800,000 ตัน (อ้อยสด) = 50 บาท/ตัน (เงินเพิ่มพิเศษ)

สรุปราคาที่เกษตรกรแต่ละกลุ่มจะได้รับ (ราคาสุทธิ)

ผลลัพธ์สุดท้ายที่เกิดขึ้นจริง

ข้อดีของกลไกนี้

• สร้างแรงจูงใจชัดเจน: เกษตรกรเห็นตัวเลขส่วนต่างที่คุ้มค่ากับการลงทุนลงแรงตัดอ้อยสด
• เป็นกลไกที่ยั่งยืน: ระบบสามารถเลี้ยงตัวเองได้โดยไม่ต้องใช้งบประมาณภาครัฐมาอุดหนุน
• เกิดแรงกดดันทางสังคม: เกษตรกรที่เผาอ้อยทราบว่าเงินค่าปรับของตนเองถูกนำไปจ่ายให้เพื่อนเกษตรกรที่ตัดอ้อยสด