วิสัยทัศน์และหลักการสำคัญ
มุ่งสร้าง "นครชัยบุรินทร์" ให้เป็นต้นแบบของพื้นที่ ที่มีการจัดการขยะอาหารอย่างครบวงจรตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และสร้างความมั่นคงทางอาหารอย่างยั่งยืน โดยยึดหลักการ 3P:
Prevent (ป้องกัน): ลดการเกิดขยะอาหาร ณ แหล่งกำเนิด | Preserve (ส่งต่อ): ส่งมอบอาหารส่วนเกินให้ผู้ที่ต้องการ | Process (แปรรูป): นำขยะอาหารไปใช้ประโยชน์สูงสุด
🏛️ส่วนที่ 1: แนวทางสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.)
- กำหนดนโยบายและข้อบัญญัติท้องถิ่น: ส่งเสริมการคัดแยกขยะเศษอาหารในระดับครัวเรือนและสถานประกอบการอย่างเป็นรูปธรรม
- พัฒนาระบบเก็บขนแบบแยกประเภท: จัดให้มีระบบการเก็บขนขยะเศษอาหารโดยเฉพาะ เพื่อป้องกันการปนเปื้อนและนำไปใช้ประโยชน์ต่อได้ง่าย
- จัดตั้งศูนย์จัดการขยะอาหารชุมชน: ส่งเสริมการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้และแปรรูปขยะอาหารเป็นปุ๋ยหมัก หรืออาหารสัตว์ในระดับตำบลหรือเทศบาล
- สร้างแรงจูงใจให้ภาคเอกชน: ออกมาตรการลดหย่อนภาษี หรือมอบรางวัลสำหรับสถานประกอบการที่เข้าร่วมโครงการ Food Waste หรือการบริจาคอาหารส่วนเกิน (Food Bank)
- รณรงค์และประชาสัมพันธ์: จัดทำแคมเปญสร้างความตระหนักรู้ให้ประชาชนอย่างต่อเนื่องผ่านช่องทางต่างๆ
🏨ส่วนที่ 2: แนวทางสำหรับสถานประกอบการ (โรงแรม ร้านอาหาร ตลาด ห้างสรรพสินค้า)
- ดำเนินการตรวจวัดขยะอาหาร (Waste Audit): จัดทำข้อมูลฐาน (Baseline) เพื่อวิเคราะห์แหล่งที่มาและปริมาณขยะอาหารในองค์กร
- วางแผนการจัดซื้อและบริหารจัดการวัตถุดิบ: ใช้หลักการ "สั่งเท่าที่ใช้" (First-In, First-Out) เพื่อลดการเน่าเสียของวัตถุดิบ
- ออกแบบเมนูอาหารเพื่อลดขยะ: สร้างสรรค์เมนูจากวัตถุดิบส่วนเหลือ (Nose-to-Tail, Root-to-Fruit Cooking) และเสนอขนาดจานที่หลากหลายให้ลูกค้าเลือก
- เข้าร่วมโครงการธนาคารอาหาร (Food Bank): สร้างพันธมิตรกับองค์กรรับบริจาคอาหาร เพื่อส่งต่ออาหารส่วนเกินที่ยังมีคุณภาพดีให้กับกลุ่มเปราะบาง
- คัดแยกขยะเศษอาหาร 100%: จัดถังขยะสำหรับเศษอาหารโดยเฉพาะในพื้นที่ครัวและพื้นที่รับประทานอาหาร พร้อมอบรมพนักงานให้เข้าใจกระบวนการ
🏡ส่วนที่ 3: แนวทางสำหรับครัวเรือนและชุมชน
- "ตู้เย็นมีระเบียบ": จัดระเบียบตู้เย็นให้เห็นของที่ต้องทานก่อนเสมอ เพื่อลดปัญหาของหมดอายุ
- "ซื้อแต่พอดี": วางแผนเมนูอาหารก่อนไปตลาด และทำรายการซื้อของเพื่อป้องกันการซื้อมาเกินความจำเป็น
- "กินให้หมดจาน": สร้างวัฒนธรรมการบริโภคอย่างรู้คุณค่า ตักอาหารแต่พอดีและรับประทานให้หมด
- แปรรูปอาหารเหลือ: นำอาหารที่เหลือมาสร้างสรรค์เป็นเมนูใหม่ในมื้อถัดไป
- แยกเศษอาหารทุกครั้ง: คัดแยกเศษผัก เปลือกผลไม้ และเศษอาหารออกจากขยะประเภทอื่น และนำไปทิ้งในจุดที่ อปท. กำหนด หรือนำไปทำปุ๋ยหมักใช้เอง
📈ส่วนที่ 4: ตัวชี้วัดความสำเร็จ (KPIs)
< 28%
สัดส่วนขยะอาหารในขยะมูลฝอยชุมชนลดลง (เป้าหมายปี 2570)
+20%
ปริมาณอาหารส่วนเกินที่ถูกส่งต่อผ่านโครงการธนาคารอาหารเพิ่มขึ้น
100%
อปท. ในพื้นที่นำร่องมีระบบการเก็บขนขยะเศษอาหารแบบแยกประเภท