อบรมเชิงลึก: การคำนวณ GHG ที่ลดได้จากการจัดการขยะอาหาร

🎯1. หลักการสำคัญ: การเปรียบเทียบก่อน-หลังทำโครงการ

หัวใจของการคำนวณ GHG ที่ลดได้ คือการเปรียบเทียบปริมาณการปล่อย GHG ระหว่าง 2 สถานการณ์:

กรณีฐาน (Baseline Scenario): สิ่งที่จะเกิดขึ้น หากไม่มี โครงการของเรา (เช่น ขยะอาหารทั้งหมดถูกนำไปฝังกลบตามปกติ)
กรณีโครงการ (Project Scenario): สิ่งที่เกิดขึ้น เมื่อมี โครงการของเรา (เช่น ขยะอาหารถูกนำไปทำปุ๋ยหมัก)

GHG ที่ลดได้ = การปล่อย GHG กรณีฐาน - การปล่อย GHG กรณีโครงการ

ก๊าซเรือนกระจกมีหลายชนิด เช่น ก๊าซมีเทน ($CH_4$) ที่เกิดจากหลุมฝังกลบ ซึ่งมีความสามารถทำให้โลกร้อนรุนแรงกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ ($CO_2$) ถึง 28 เท่า

เพื่อให้เปรียบเทียบกันได้ เราจึงแปลงค่าความรุนแรงของก๊าซทุกชนิดมาเป็นหน่วยเดียวกัน เรียกว่า **"ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า" (tCO₂eq)**

รวบรวมข้อมูลกิจกรรม (Activity Data): คือข้อมูลเชิงปริมาณของสิ่งที่เราทำ เช่น **"ปริมาณขยะอาหารที่เข้าร่วมโครงการ"** ในหน่วยเป็น **ตันต่อปี**
หาค่าแฟคเตอร์การปล่อย (Emission Factor): คือค่าคงที่ทางวิทยาศาสตร์ที่บอกว่า 1 หน่วยของกิจกรรม จะปล่อย GHG เท่าไหร่ ค่านี้ต้องอ้างอิงจาก **องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (อบก.)** เท่านั้น
คำนวณการปล่อย GHG: นำข้อมูลจากข้อ 1 และ 2 มาคูณกันตามสูตร
คำนวณปริมาณที่ลดได้: นำผลลัพธ์จากกรณีฐานและกรณีโครงการมาลบกัน

การปล่อย GHG (tCO₂eq) = ข้อมูลกิจกรรม (ตัน) × ค่าแฟคเตอร์การปล่อย (tCO₂eq/ตัน)

เทศบาลเมือง A สามารถรวบรวมขยะเศษอาหารจากตลาดและชุมชนเพื่อนำไปทำปุ๋ยหมักได้ 1,000 ตันต่อปี

กรณีฐาน (Baseline): หากไม่มีโครงการนี้ ขยะอาหาร 1,000 ตัน จะถูกนำไป ฝังกลบอย่างไม่ถูกหลักสุขาภิบาล (Unmanaged Landfill)

กรณีโครงการ (Project): ขยะอาหาร 1,000 ตัน ถูกนำไป ทำปุ๋ยหมัก (Composting)

วิธีการจัดการขยะอาหาร	ค่า Emission Factor (tCO₂eq / ตันขยะอาหาร)
การฝังกลบอย่างไม่ถูกหลักสุขาภิบาล	0.853
การทำปุ๋ยหมัก	0.038

1. คำนวณการปล่อย GHG กรณีฐาน (ฝังกลบ):
= ปริมาณขยะ (ตัน) × EF ของการฝังกลบ
= 1,000 ตัน × 0.853 tCO₂eq/ตัน
= 853 tCO₂eq

2. คำนวณการปล่อย GHG กรณีโครงการ (ทำปุ๋ยหมัก):
= ปริมาณขยะ (ตัน) × EF ของการทำปุ๋ยหมัก
= 1,000 ตัน × 0.038 tCO₂eq/ตัน
= 38 tCO₂eq

3. คำนวณปริมาณ GHG ที่ลดได้:
= การปล่อย GHG กรณีฐาน - การปล่อย GHG กรณีโครงการ
= 853 tCO₂eq - 38 tCO₂eq
= 815 tCO₂eq ต่อปี

สรุป: โครงการของเทศบาลเมือง A สามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ถึง 815 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าต่อปี

เว็บไซต์ อบก. (TGO): เป็นแหล่งข้อมูลค่า Emission Factor ที่เป็นทางการและล่าสุดที่สุดของประเทศไทย (www.tgo.or.th)
เครื่องมือคำนวณสำเร็จรูป (Excel): สคพ.11 จะจัดทำไฟล์ Excel สำเร็จรูป เพื่อให้เจ้าหน้าที่ อปท. สามารถกรอกแค่ "ปริมาณขยะ" แล้วได้รับผลการคำนวณโดยอัตโนมัติ เพื่อความสะดวกและลดข้อผิดพลาด
ทีมวิชาการ สคพ.11: พร้อมให้คำปรึกษาและทวนสอบความถูกต้องของการคำนวณ