---
title: โสตาปัตติมรรค
---

flowchart TD
In5[อินทรีย์ ๕ \nเครื่องประดับจิต \nบริขารของจิต \nพละ ๕]:::I5
Suth-->In5
Sth-->In5
Sva-->In5
Sma-->In5
Sti-->In5

Sth-->Suth[ความเลื่อมใส \nสัทธินทรีย์]:::Ins
S1[๑. เลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธเจ้า]:::Ong
S2[๒. เลื่อมใสศรัทธาในพระธรรม]:::Ong
S3[๓. เลื่อมใสศรัทธาในพระสงฆ์]:::Ong
S1d[พระพุทธเจ้าเป็นพระอรหันต์ \nตรัสรู้เองโดยชอบ \nถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ \nเสด็จไปดีแล้ว \nทรงรู้แจ้งโลก \nเป็นสารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึก \nไม่มีผู้อื่นยิ่งกว่า \nเป็นศาสดาของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย \nเป็นผู้เบิกบานแล้ว \nเป็นผู้จำแนกธรรม]-->S1
S2d[พระธรรมอันพระผู้มีพระภาคตรัสดีแล้ว \nอันผู้ได้บรรลุจะพึงเห็นเอง \nไม่ประกอบด้วยกาล \nควรเรียกให้มาดู \nควรน้อมเข้ามา \nอันวิญญูชนพึงรู้เฉพาะตน]-->S2
S3d[พระสงฆ์ปฏิบัติดีแล้ว \nปฏิบัติตรง \nปฏิบัติเป็นธรรม \nปฏิบัติสมควร \nคือ คู่แห่งบุรุษ ๔
บุรุษบุคคล ๘ \nนี่พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาค \nผู้ควรของคำนับ \nควรของต้อนรับ \nควรของทำบุญ \nควรทำอัญชลี \nเป็นนาบุญของโลก \nไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า]-->S3
Kob[๑. คบสัตบุรุษ\nสัปปุริสสังเสวะ]:::Sod-->Lis
Suth-->S1d
Suth-->S2d
Suth-->S3d
Lis[๒. สดับพระสัทธรรม\nสัทธรรมสวนะ \nสงบจากนิวรณ์ ๕ คือ \nกามราคะ \nพยาบาท \nถีนมิทธะ \nอุทธัจจะ \nวิจิกิจฉา]:::Sod-->Yoni[๓. โยนิโสมนสิการ \nโพชฌงค์ ๗]:::Sod


Sth[สัมมาทิฏฐิ \nอริยสัจ ๔\nคือ ปัญญินทรีย์\nมีญาณ ๗ เป็นอริยะ \n๑. ปฐมํ ญาณํ เห็นว่าจิตอันมีปริยุฏฐานกิเลส \nคือ กามราคะ พยาบาท \nถีนมิทธะ อุทธัจจะ \nวิจิกิจฉา กลุ้มรุม ไม่พึงรู้เห็นตามจริง \n๒. เห็นว่าเราเสพ เราเจริญ ทำให้มากทิฏฐินี้ \nย่อมระงับได้ ดับกิเลสตนได้ \n๓. นอกธรรมวินัยนี้ ไม่มีทิฏฐิอย่างนี้ \n๔. เห็นโทษแม้เล็กน้อย รีบแสดง เปิดเผย \nทำให้ตื้นซึ่งอาบัติ ก็ถึงสำรวมต่อไป \n๕. แม้ขวนขวายกิจน้อยใหญ่ ก็ยังเพ่งเล็งกล้า\nในอธิศีลสิกขา อธิจิตตสิงขา อธิปัญญาสิกขา\n๖. มีพละ ธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศ \nอันบัณฑิตแสดงอยู่ ทำให้มีประโยชน์ \nทำไว้ในใจ กำหนดด้วยจิตทั้งปวง \nเงี่ยโสตฟังธรรม\n ๗. ธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศ \nอันบัณฑิตแสดง ย่อมได้รู้อรรถ \nรู้ธรรม ได้ความปราโมทย์ \nประกอบด้วยธรรม \nโกสัมพิยสูตร]:::Ins




Yoni-->Yaya[ญายธรรมอันประเสริฐ \nเห็นดีแล้ว แทงตลอดดีแล้วด้วยปัญญา \nคือ ย่อมกระทำไว้ในใจซึ่งปฏิจจสมุปบาทอย่างเดียว \nโดยอุบายอันแยบคายเป็นอย่างดีว่า \nเมื่อสิ่งนี้มี สิ่งนี้ย่อมมี \nเพราะสิ่งนี้เกิด สิ่งนี้ย่อมเกิด \nเมื่อสิ่งนี้ไม่มี สิ่งนี้ย่อมไม่มี \nเพราะสิ่งนี้ดับ สิ่งนี้ย่อมดับ \nด้วยประการดังนี้ คือ\nเพราะอวิชชาเป็นปัจจัยจึงมีสังขาร\nเพราะสังขารเป็นปัจจัยจึงมีวิญญาณ ฯลฯ\nความเกิดขึ้นแห่งกองทุกข์ทั้งมวลนี้ \nย่อมมีด้วยประการฉะนี้\nก็เพราะอวิชชาดับด้วยการสำรอก\nโดยหาส่วนเหลือมิได้\nสังขารจึงดับ\nเพราะสังขารดับวิญญาณจึงดับ ... \nความดับแห่งกองทุกข์ทั้งมวลนี้\nย่อมมีด้วยประการฉะนี้\nสังยุตตนิกาย มหาวารวรรค ๑๕๗๗]:::Ong0-->Sth
Sth-->Ssu[สัมมาสังกัปปะ]-->Sva
Sth-->Swa[สัมมาวาจา]

Swa-->P5[ระงับภัยเวร ๕ \nเพราะเว้นขาดจาก\nปาณาติบาท\nอทินนาทาน \nกาเมสุมิฉาจาร \nมุสาวาท \nสุราเมรัย]-->Nar
Ska-->P5

Sth-->Ska[สัมมากัมมันตะ]:::M8
Sth-->Sar[สัมมาอาชีวะ]-->Sva[สัมมาวายามะ \nสัมมัปปธาน ๔\nคือ วิริยินทรีย์]:::Ins-->Sti[สัมมาสติ \nสติปัฏฐาน ๔ \nคือ สตินทรีย์]:::Ins-->Sma[สัมมาสมาธิ \nฌาน ๔\nคือ สมาธินทรีย์ \nอิทธิบาท ๔]:::Ins
Pat[๔. ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม \nธัมมานุธัมมปฏิปัตติ]:::Sod
Sil-->Pat
Sth-->Sti
Sth-->Sma
Sil[4. ประกอบด้วยศีลที่พระอริยเจ้าใคร่แล้ว \nไม่ขาด ไม่ทะลุ \nไม่ด่าง ไม่พร้อย \nเป็นไท วิญญูชนสรรเสริญ \nอันตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ลูบคลำแล้ว \nเป็นไปเพื่อสมาธิ]:::Ong
Sth-->Sil
Ssu-->Sil
Swa-->Sil
Ska-->Sil
Sar-->Sil
Sva-->Sil
Sti-->Sil

Kob-->Sod 
Lis-->Sod
Yoni-->Sod
Pat-->Sod  
Sod[โสตาปัตติยังคะ]:::Sod0

S1-->Ong
S2-->Ong
S3-->Ong
Sil-->Ong
Ong[องค์ธรรมแห่งพระโสดาบัน \nธรรม ๔ โสตาปัตติสังยุต]:::Ong0-->Pra
Yaya-->Pra
Nar[พ้นจากนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน \nปิตติวิสัย อบาย ทุคติ วินิบาต \nโสตาปัตติสังยุต ๑๔๑๒]
Ong-->Nar

M8[ประกอบด้วยอริยมรรคมีองค์ ๘]:::M80
Pra[บรรลุพระโสดาบัน \nสังยุตตนิกาย มหาวารวรรค ๑๔๓๒]:::Ong0
Sma-->Pat
Sod-->M8-->Pra
Sti-->M8
Sth-->M8
Ssu-->M8
Swa-->M8
Ska-->M8
Sar-->M8
Sva-->M8



Poti[โพธิปักขิยธรรม ๓๗]
In5-->Poti
Yoni-->Poti
M8-->Poti
Sva-->Poti
Sma-->Poti
Sti-->Poti

Sth-->Sak[ละสักกายทิฏฐิ]:::Sang-->Sang3[ละสังโยชน์ ๓]:::Sang0
-->Pra
S1-->Wiji[ละวิจิกิจฉา]:::Sang-->Sang3
S2-->Wiji
S3-->Wiji
Pat-->Sip[ละสีลัพพตปรามาส]:::Sang-->Sang3
Pra-->Nar2[พ้นจากนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน \nปิตติวิสัย อบาย ทุคติ วินิบาต]-->Ti[เป็นผู้เที่ยง มีอันจะตรัสรู้เป็นเบื้องหน้า]-->Poti
Sti-->Sak

classDef Ong fill:#0f0
classDef Sod fill:#f96
classDef Sod0 stroke:#f96, stroke-width: 4px
classDef Ong0 stroke:#0f0, stroke-width: 4px
classDef Ins stroke:#00f, stroke-width: 4px
classDef I5 fill:#00f, color:#fff
classDef Sang0 fill:#f00, color:#fff
classDef Sang stroke:#f00, stroke-width: 4px

classDef M80 fill:#f96
classDef M8 stroke:#f96, stroke-width: 4px