สถานการณ์และความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อม จังหวัดบุรีรัมย์
🌬️1. ปัญหามลพิษทางอากาศ (PM2.5) จากการเผาในที่โล่ง
สถานการณ์: ปัญหาฝุ่น PM2.5 ถือเป็น วาระเร่งด่วนและสำคัญที่สุด ของจังหวัด โดยเฉพาะช่วงฤดูแล้ง (ม.ค. - พ.ค.) ที่ค่าฝุ่นมักสูงเกินค่ามาตรฐานและส่งผลกระทบต่อสุขภาพเป็นวงกว้าง
- สาเหตุหลัก: การเผาในพื้นที่เกษตรกรรม (อ้อย, ตอซังข้าว), ไฟป่า, และการเผาขยะในชุมชน
- ความท้าทาย: แม้จะมีการประกาศ "ห้ามเผาโดยเด็ดขาด" แต่การกระทำผิดยังคงเกิดขึ้น สะท้อนถึงความจำเป็นในการบูรณาการมาตรการทางกฎหมายเข้ากับมาตรการส่งเสริมและสร้างทางเลือกให้แก่เกษตรกร
🗑️2. การจัดการขยะมูลฝอยที่กำลังเข้าสู่ภาวะวิกฤต
- สถานการณ์: เผชิญกับปัญหา "ขยะตกค้างสะสม" และ "ขีดความสามารถของสถานที่กำจัดขยะ" ที่กำลังจะเต็มในอนาคตอันใกล้
- ประเด็นสำคัญ: ปริมาณขยะล้นเมือง (เคยมีข้อมูลขยะตกค้างสะสมหลายแสนตัน), การจัดการที่ไม่ถูกหลักวิชาการ, และการคัดแยกขยะต้นทางที่ยังไม่ประสบความสำเร็จ
- ความท้าทาย: การผลักดันให้เกิดระบบกำจัดขยะที่ยั่งยืน (เช่น โรงไฟฟ้าขยะ) ควบคู่ไปกับการสร้างวินัยและการมีส่วนร่วมของประชาชน
💧3. คุณภาพน้ำในแหล่งน้ำหลักและปัญหาภัยแล้ง
- สถานการณ์: คุณภาพน้ำใน "แม่น้ำมูล" มีแนวโน้มเสื่อมโทรมลง (เคยตกอยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรมมาก) โดยเฉพาะช่วงฤดูแล้งที่ประสบปัญหาภัยแล้งรุนแรง
- ประเด็นสำคัญ: ปัญหาภัยแล้งกระทบต่อเกษตรกรผู้เลี้ยงปลากระชัง, ความเสี่ยงขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภค, และปัญหาน้ำเน่าเสียในแหล่งน้ำชุมชน (เช่น คลองละลมโบราณ)
- ความท้าทาย: การบริหารจัดการน้ำทั้งระบบ ทั้งการควบคุมแหล่งกำเนิดมลพิษ และการแก้ไขปัญหาภัยแล้งโดยการพัฒนาแหล่งกักเก็บน้ำ
🌪️4. ภัยธรรมชาติที่เชื่อมโยงกับสิ่งแวดล้อม
- สถานการณ์: เผชิญกับปัญหาภัยธรรมชาติซ้ำซาก โดยเฉพาะ "ภัยแล้ง" ที่มีแนวโน้มรุนแรงขึ้น และ "อุทกภัย" ในบางพื้นที่ลุ่มต่ำ
- ความท้าทาย: การวางแผนป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเชิงรุก โดยวิเคราะห์ความเสี่ยงและเตรียมความพร้อมของชุมชน
ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำหรับ ผอ.สคพ.11
🚨1. ยกระดับการแก้ไขปัญหา PM2.5 แบบบูรณาการ
- บังคับใช้กฎหมายอย่างเฉียบขาด: ประสานงานกับผู้ว่าราชการจังหวัดเพื่อบังคับใช้ประกาศห้ามเผาอย่างจริงจัง และดำเนินคดีกับผู้ฝ่าฝืนให้เป็นกรณีตัวอย่าง
- สร้างทางเลือกแทนการเผา: ผลักดันโมเดลการจัดการเศษวัสดุทางการเกษตรครบวงจร โดยร่วมมือกับภาคเอกชนและหน่วยงานรัฐ เพื่อเปลี่ยนซากอ้อยและตอซังข้าวให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่า
- เสริมศักยภาพเครือข่ายเฝ้าระวัง: ใช้เทคโนโลยี (เช่น ภาพถ่ายดาวเทียม) และสนับสนุนเครือข่ายภาคประชาชนในการชี้เป้าและแจ้งเหตุ
♻️2. ขับเคลื่อนแผนแม่บทการจัดการขยะจังหวัด
- กำกับดูแลและให้คำปรึกษาทางวิชาการ: ทำงานร่วมกับ อปท. ในการปรับปรุงประสิทธิภาพของสถานที่กำจัดขยะให้ถูกหลักวิชาการ
- ผลักดันโครงการจัดการขยะปลายทาง: สนับสนุนและให้ความเห็นทางวิชาการต่อโครงการก่อสร้างระบบกำจัดขยะที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เช่น โรงไฟฟ้าพลังงานขยะ
- รณรงค์สร้างจิตสำนึก: จัดทำแคมเปญส่งเสริมการคัดแยกขยะที่ต้นทางอย่างต่อเนื่อง
🌊3. ฟื้นฟูและเฝ้าระวังคุณภาพแหล่งน้ำ
- เพิ่มความถี่ในการตรวจวัดคุณภาพน้ำ: กำหนดจุดเฝ้าระวังในแม่น้ำมูลและลำน้ำสาขาที่มีความเสี่ยง และรายงานสถานการณ์ให้สาธารณชนทราบ
- บังคับใช้กฎหมายควบคุมแหล่งกำเนิดมลพิษ: ตรวจสอบและควบคุมการระบายน้ำทิ้งจากชุมชนและสถานประกอบการอย่างเข้มงวด